Zarys historii sanktuarium Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Toruniu

 

a. Sprowadzenie kopii ikony do Torunia

b. Po II wojnie światowej

c. Ogłoszenie diecezjalnego sanktuarium Matki Bożej Nieustającej Pomocy

d. Afiliacja do bazyliki Santa Maria Maggiore w Rzymie

 

a. Sprowadzenie kopii ikony do Torunia

Oryginał ikony Matki Bożej Nieustającej Pomocy znajduje się w kościele redemptorystów pw. św. Alfonsa w Rzymie. Widoczną w kościele św. Józefa w Toruniu kopię wykonał artysta malarz, konwertyta Józef Burchardt w 1901 roku.

W 1902 roku ikona została poświęcona przez papieża Leona XIII z przeznaczeniem dla parafii w Osieku k. Rypina (obecnie w diecezji płockiej), gdzie proboszczem był ks. Kazimierz Przyjemski, wielki krzewiciel kultu Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Jego powiązania z ruchem mariawitów sprawiły, że kult ten zaczął budzić nieufność biskupa diecezji płockiej. Prawdopodobnie ikona musiała zostać usunięta ze świątyni.

Jako odpowiedź na szerzący się mariawityzm redemptoryści podjęli się głoszenia szeregu misji w parafiach diecezji płockiej. Po misjach (1925) i renowacji misji (1928) wygłoszonych w parafii w Osieku otrzymali od proboszcza zapomnianą ikonę Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Pierwotnie umieścili ją w kaplicy zakonnej domu w Warszawie, a następnie przekazali redemptorystom w Toruniu ze względu na istniejący tam klasztor i powstającą kaplicę publiczną. Uroczyste wprowadzenie ikony do kaplicy nastąpiło 17 czerwca 1928 roku. Niebawem kult Matki Bożej rozprzestrzenił się nie tylko na Toruń, ale i daleko poza jego granice.

Wkrótce założono Arcybractwo MBNP i św. Alfonsa. Od tego czasu zanotowano pewne ożywienie ruchu pielgrzymkowego i wzrost liczby wotów, które jednak skradziono w styczniu 1936 roku. Kult spotęgowało założenie w 1936 roku tzw. Straży Honorowej Matki Bożej Nieustającej Pomocy, która obok modlitw przed cudownym obrazem, zajęła się udzielaniem pomocy ubogim i chorym, a zwłaszcza opuszczonym dzieciom.

Rozwój kultu Matki Bożej Nieustającej Pomocy przerwał wybuch II wojny światowej. Cudowny obraz został przez Niemców sprofanowany i porzucony w przedsionku kaplicy. Stamtąd został zabrany przez prywatne osoby i przechowany w domu państwa Franciszka i Józefy Jeziorskich przy ul. Szosa Chełmińska 122. Pierwotnie ikona została zamurowana w ścianie, a później znalazła swoje miejsce w domowym ołtarzyku, dzięki czemu grono wtajemniczonych osób mogło przed Jej wizerunkiem gromadzić się na modlitwie.

 

b. Po II wojnie światowej

Po II wojnie światowej do Torunia przybył o. Józef Sochacki, który uporządkował kaplicę. Ikona została ponownie uroczyście wprowadzona do kościoła 22 czerwca 1947 roku, a po Mszy św. odbyła się procesja z Cudownym Obrazem. Od tego momentu stało się tradycją, kultywowaną po dziś dzień, że w uroczystość Matki Bożej Nieustającej Pomocy ulicami miasta wyrusza procesja. Od 1961 roku w wyniku decyzji ówczesnych władz komunistycznych, które zakazały publicznej procesji, odbywała się ona w kościele. Tradycja procesji z obrazem M. B. Nieustającej Pomocy została wznowiona dopiero w latach 80-tych XX wieku.

Ważnym momentem był 12 grudnia 1951, kiedy to, przy udziale kilku tysięcy wiernych, odprawiono pierwsze nabożeństwo nieustannej nowenny, które nieprzerwanie odbywa się do dzisiaj.

Dynamicznie rozwijający się kult maryjny przyczynił się do tego, że dekretem papieża Jana XXIII z 29 listopada 1962 roku Matka Boża Nieustającej Pomocy została ogłoszona główną patronką diecezji chełmińskiej, a papież Paweł VI w 1968 roku zezwolił na dołączenie tego tytułu maryjnego do litanii loretańskiej na terenie diecezji. Wskutek tej decyzji nieustanną nowennę zaczęto odprawiać w parafiach diecezji, a do wielu kościołów wprowadzono obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy.

W międzyczasie miało miejsce inne ważne wydarzenie: koronacja obrazu Matki Bożej Nieustającej Pomocy koronami papieskimi. Aktu tego dokonał 1 października 1967 roku ks. kard. Stefan Wyszyński, prymas Polski w obecności 13 biskupów, ok. 300 kapłanów i 30 tys. wiernych. Homilię wygłosił ks. bp Jerzy Ablewicz.

Kroniki klasztoru zaznaczają, że sama uroczystość koronacji nie miała dużego wpływu na wzrost kultu MBNP na Bielanach. Pozytywny skutek przyniosła kradzież koron (w nocy z 3 na 4 lutego 1969 roku) i rekoronacja obrazu 26 marca 1969 roku.

8 grudnia 1991 roku z inicjatywy redemptorysty o. Tadeusza Rydzyka powstała w Toruniu rozgłośnia Radioa Maryja. Dzięki transmisji codziennej Mszy św. o godz. 7.00 rano, a także nowenny w środy o godz. 18.00 toruńskie sanktuarium stało się jeszcze bardziej znane w świecie.

 

c. Ogłoszenie diecezjalnego sanktuarium Matki Bożej Nieustającej Pomocy

W 1992 roku została utworzona diecezja toruńska. Jej pierwszy pasterz ks. bp Andrzej Suski ogłosił tę świątynię sanktuarium diecezjalnym, a Matkę Bożą Nieustającej Pomocy główną patronką diecezji, którą zawierzył Jej 27 czerwca 1992 roku.

 

d. Afiliacja do bazyliki Santa Maria Maggiore w Rzymie

 

Decyzją Stolicy Apostolskiej z dnia 17 czerwca 2004 roku toruńskie sanktuarium Matki Bożej Nieustającej Pomocy zostało afiliowane do Bazyliki Matki Bożej Większej (Santa Maria Maggiore) w Rzymie. Dzięki temu zyskało dodatkowe przywileje, m.in. gdy chodzi o możliwość uzyskania odpustu zupełnego.

Oto tłumaczenie tekstu dokumentu afiliacyjnego:

Patriarchalna Bazylika Matki Bożej Większej, pierwsza świątynia poświęcona Świętej Bożej Rodzicielce, zbudowana dla uczczenia Soboru Efeskiego, otaczana przez wieki pobożnością ludu Bożego, a przede wszystkim Papieży Rzymskich, którzy ją obdarzali wielkimi przywilejami.

Dla odnowienia więzi duchowej z Patriarchalną Bazyliką Liberyjską (zbudowaną przez Papieża Liberiusza – przyp. tłum.), aby zaistniało duchowe powinowactwo, zwróciliśmy się do Apostolskiej Penitencjarii, by można było [w sanktuarium Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Toruniu] otrzymać te same odpusty, jakie są przywilejem Bazyliki Matki Bożej Większej, w następujących okolicznościach:

1. w święto tytularne Bazyliki Liberyjskiej przypadające 5 VIII,
2. w święto tytularne tutejszego kościoła,
3. we wszystkie uroczystości poświęcone Świętej Bożej Rodzicielce (1.I, 15.VIII, 8.XII),
4. raz w roku w dniu wybranym indywidualnie przez wiernego,
5. każdorazowo w czasie zorganizowanych pielgrzymek wiernych do sanktuarium.

Odpusty te mogą być uzyskane pod zwykłymi warunkami:

• spowiedź święta,
• uczestnictwo we Mszy św. i przyjęcie Komunii św.,
• modlitwa w intencji Ojca Świętego,
• wyznanie wiary

w sanktuarium Matki Bożej Nieustającej Pomocy znajdującym się w kościele pw. św. Józefa w Diecezji Toruńskiej.

Powyższy kościół zostaje wpisany do ksiąg Bazyliki w dokumentach Penitencjarii Apostolskiej dotyczących odpustów.

Powyższe świadectwo zostaje uroczyście przedstawione do wiadomości wiernych pielgrzymów dla wzrostu pobożności i duchowego umocnienia.

Rzym, 17 czerwca AD 2004